Bij de boeken die ik uit de kast haalde voor mijn blog over Humpiedumpie waren er ook een paar over  raadselrijmpjes en raadselversjes. Humty-Dumpty stond daar niet in, maar wel een heleboel andere, uiterst flauwe rijmpjes, van het kaliber: ‘Het is een huis vol eten, maar de deur is zij vergeten.’ Inderdaad, dat is net zoals bij de Humpty-Dumpty-klassieker een ei. Gelukkig staan de oplossingen achterin het boek, want sommige lijken me enigszins gedateerd. Zo is van ‘Laat zien dat je slim bent en zeg op, wie loopt er altijd op zijn kop?’ het antwoord ‘de spijkers van de schoen’. Bestaan die nog, schoenen waarvan de zool met kleine spijkertjes wordt vastgezet?

Bij een korte zoektocht naar raadselrijmpjes en -versjes op internet kwam ik eerst terecht op een site voor kinderen waar werd uitgelegd wat het zijn: ‘Een raadselrijm is een soort gedicht. In het gedicht staat een raadsel dat je moet oplossen.’ Het voorbeeld dat daarbij stond snapte ik gelukkig wel:

Op een site voor senioren staan maar liefst meer dan dertig raadselversjes, bijvoorbeeld nummer 21:

Op internet zijn veel meer raadsels te vinden, maar de meeste rijmen niet. Raadsels zijn in de cultuur al een oud verschijnsel, zoals in de Griekse mythe over Oedipus die het – niet-rijmende – raadsel van de sfinx oplost: ‘In de morgen loopt het op vier voeten, ’s middags op twee en ’s avonds op drie.’

Voor rijmende ‘literaire’ raadsels kwam ik uiteraard terecht bij De Hobbit van Tolkien (vertaling Max Schuchart). Het opgeven en oplossen van raadsels  is onderdeel van de hobbitcultuur. In het hoofdstuk ‘Raadsels in het donker’ zijn de griezel Gollem en hobbit Bilbo Balings verwikkeld in een ‘raadselwedstrijd’ op leven en dood. Een van de raadsels die Bilbo aan Gollem voorlegt is:

Zonder deksel, scharnieren of slot bevat
Dit doosje niettemin een gouden schat.

Na heel lang nadenken weet Gollem op de valreep het antwoord: “’eiersen!’ siste hij. “Eiersen is het!”

[Antwoord op het raadsel van de sfinx: de mens. In de morgen van zijn leven kruipt hij op handen en voeten. In de middag van zijn leven loopt hij op zijn twee voeten. En in de avond van zijn leven loopt hij met twee benen en een stok.]