Pas kort geleden merkte ik dat ‘bonanza’ niet alleen een naam is, maar ook een woord dat gewoon gebruikt wordt. Ik ken Bonanza als de naam van een televisieserie van vroeger, maar nu las ik in een ingezonden brief in de NRC het zinnetje ‘Het […] beleid van de ECB heeft voor een schuldenbonanza gezorgd.’

Dit uit het Spaans afkomstige woord staat inderdaad in het woordenboek, maar is pas na 1950 bekend geworden. Ook de etymologiebank kent het als een rijke ertsader of goudmijn.

De televisieserie Bonanza gaat over de familie Cartwright, vader Ben en zijn drie zoons, Adam, Hoss en Little Joe, die halfbroers van elkaar zijn. Rond 1860 wonen zij op de Ponderosa Ranch in het Wilde Westen van Amerika. Voor alle zekerheid keek ik even of ‘ponderosa’ misschien ook iets speciaals betekende. Een ponderosa blijkt een Amerikaanse den te zijn, de Pinus ponderosa. Best wel een passende naam, want in de serie zijn rond het huis inderdaad naaldbomen te zien.

Op YouTube staat de begintune, gezongen door Lorne Greene, die vader Ben speelt. Dat wijsje zit al gauw in je hoofd, merkte ik. Ook de Nederlandse tekst, van Co Hagendoorn, kwam weer boven, vooral het refrein, dat ik vroeger uit mijn hoofd kende.

‘Geen orkaan, Indiaan, brengt hen van de wijs

Een bandiet die hen ziet, onderbreekt z’n reis.

Rijden, schieten, af en toe wat drinken

Er is geen enkele cowboy, die daar niet van geniet.

In deze ‘vertaling’ ontbreekt het woord ‘bonanza’ uit de Engelse tekst, evenals de samenvatting en achtergrond van de serie die daarin uit de doeken wordt gedaan.

De serie stamt uit de jaren zestig en zeventig. Toen ik ernaar keek was ik een puber en hevig verliefd op Little Joe, van wie ik een foto op mijn kamer had hangen. Inmiddels heb ik een paar afleveringen weer eens bekeken, op ooit aangeschafte dvd’s die ik nog steeds niet had gezien. Ze beginnen niet met die begintune en ik kijk er nu toch wel met andere ogen naar. Helemaal in lijn met de toenmalige tijdgeest is het behoorlijk politiek incorrect (indianen!) en de rol van vrouwen is (uiteraard) erg stereotiep (als ze er al in voorkomen). Die van mannen ook, overigens. Toch was het leuk om terug te zien. Dat woord in die ingezonden brief boorde zowaar even een rijke nostalgische ader aan, een bonanza!