Vrijwel dagelijks kom ik op mijn vaste route naar de supermarkt voor boodschappen of naar het verpleeghuis voor mijn vrijwilligerswerk langs een aantal zijstraten waar ik doorgaans nauwelijks aandacht aan schenk. Een daarvan bekeek ik onlangs echter wat beter, omdat ik in een recensie van de tentoonstelling In volle bloei in het Mauritshuis (tot en met 6 juni 2022) de naam Maria van Oosterwijck was tegengekomen.

Van die straat had ik namelijk altijd gedacht (als ik er al aan dacht) dat die vernoemd was naar Maria van Oostenrijk, in de vage veronderstelling dat zij wel een landvoogdes of zo zou zijn geweest. Nu keek ik nog eens beter en, ja, het bleek de Maria van Oosterwijckstraat te zijn, met de toelichting ‘Nootdorpse schilderes’. Eigenlijk was dat ergens ook wel logisch, want alle straten in die wijk zijn naar schilders genoemd. Zo is deze betrekkelijk nieuwe Maria van Oosterwijckstraat een zijstraat van de Willem van Aelststraat, een schilder die een van haar leermeesters is geweest.

De schilderes Maria van Oosterwijck (1630-1693) was gespecialiseerd in bloemstillevens en ze was in haar tijd erg populair bij Europese vorstenhuizen en andere edelen, wat haar goed betaalde opdrachten opleverde. Dat ze zoveel succes had was in die tijd voor een vrouw uitzonderlijk, ook omdat ze geen lid van een gilde kon worden. De website ‘Maria van Oosterwijck – Vermaert Konstschilderesse’ bevat een biografie en een uitgebreide beschrijving van haar werk.

Maar er blijkt inderdaad ook een Maria van Oostenrijk te bestaan; er zijn zelfs meer Maria’s met die titel, van wie de meeste er ter onderscheid een tweede voornaam bij hebben, met Maria Theresia van Oostenrijk als bekendste (en daar zijn er ook minstens twee van). Zonder extra voornaam heeft Wikipedia een lemma voor Maria van Habsburg (1531-1581) en voor Maria van Hongarije (1505-1558). Deze laatste werd in 1531 door haar broer Karel V aangesteld als opvolgster van haar tante, de landvoogdes Margaretha van Oostenrijk, als zijn plaatsvervanger in de Nederlanden. Dat zal dus wel degene zijn die ik vaag in gedachten had als ik langs die zijstraat liep.