Onlangs heb ik me kort verdiept in mandala’s. ‘Schilderen’ was een van de activiteiten in een vakantieweek voor Vrienden van Fredeshiem, die ‘Religie en kunst’ als thema had. Een vriendin die deze week mede organiseerde had me om ideeën over de invulling van die schilderactiviteit gevraagd en ik had gezegd dat mandala’s volgens mij prima in dit thema zouden passen. En dat ik het leuk zou vinden om mee te helpen. Dat kon en gelukkig was ik op tijd hersteld van corona om erbij te zijn.

Mandala is in het Sanskriet het woord voor een cirkel, met name voor een magische cirkel. Oorspronkelijk was het een symbolische weergave van de kosmos en in het Tibetaanse boeddhisme werd en wordt hij gebruikt als hulpmiddel bij het mediteren. Door de vorm richt de aandacht zich automatisch op het midden, waar bijvoorbeeld de zon of een godheid wordt afgebeeld. De mandala is dan de weergave van een spirituele reis van de buitenkant naar de binnenkant. De mandala zie je terug in allerlei culturen, bijvoorbeeld als roosvensters of koepelbeschilderingen in kerken en als motief in fraaie islamitische mozaïekpatronen.
Allerlei seculiere invullingen zou je in zeker opzicht ook een mandala kunnen noemen, zoals de kwintencirkel, de dierenriem, de kleurencirkel en het rad van avontuur. En natuurlijk kan de cirkel een gestileerde weergave zijn van bloemen, sterren, sneeuwvlokken of meer abstracte, al dan niet geometrische voorstellingen.

Ook op spirituele websites is de meditatieve kant van mandala’s belangrijk, waarbij er vaak de nadruk op wordt gelegd hoe goed het is om ze zelf te maken. Het ermee bezig zijn wordt geacht de concentratie en de creativiteit te versterken. Maar in feite is het natuurlijk gewoon leuk om ze te maken, als decoratie of ter ontspanning. Op internet zijn allerlei voorbeelden van mandala’s te vinden, vaak in de vorm van kleurplaten.

Voor de schildermiddag had ik ter voorbereiding op paneeltjes van 25 cm bij 25 cm een cirkel met taartpunten getekend en na een korte inleiding ging iedereen enthousiast met verf aan de slag. Het was aan het eind van de middag verrassend om te zien welke uiteenlopende, fraaie resultaten dat heeft opgeleverd.

Achtergrondinformatie over mandala’s staat op internet onder meer hier en hier. En hier staan heel veel kleurplaten. Die kun je printen en inkleuren. Maar het leukste is toch om ze zelf te maken.