Na een onderbreking van enkele jaren had de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) in Leusden gelukkig weer een Zomermuziekweek georganiseerd. Tientallen jaren lang was die cursus mijn ideale vakantiebesteding: van maandag tot en met vrijdag met gelijkgestemde mensen luisteren naar interessante sprekers en mooie muziek, een volledig verzorgd verblijf in het bijbehorende conferentiehotel, ruimschoots voorzien van lekker eten en drinken, en tussendoor een wandeling op de hei om mijn hoofd weer even te resetten. Op zo’n ochtendwandeling heb ik ook dit jaar de elfenzakdoekjes weer gezien!

Dit jaar was het wel even wennen: niet meer ‘hangen aan de bar’ en ook bij het eten zaten we maximaal met z’n tweeën aan tafel, terwijl op anderhalve meter afstand van elkaar diep filosofische gesprekken wat moeizaam zijn.

Het thema van de week was ‘Muziek zit tussen je oren’. In het denken over muziek zijn tot en met de twintigste eeuw ruwweg drie stijlen te onderscheiden. In de historische wiskundige of ‘pythagoreïsche’ benadering werd muziek beschouwd als een kwestie van getalsverhoudingen, proporties. Zo werd er tot ongeveer de zestiende eeuw tegen muziek aangekeken. Daarna kwamen er twee stromingen op die vaak tot verhitte discussies leidden: enerzijds de opvatting dat muziek de expressie is van iets buitenmuzikaals (programmatische muziek, bijvoorbeeld De Moldau), en anderzijds de opvatting dat muziek niet naar iets buiten de muziek verwijst (absolute muziek, bijvoorbeeld strijkkwartetten).

In de eenentwintigste eeuw veranderde er iets en richtte de muziekfilosofie zich, mede onder invloed van ontwikkelingen in de neurologie, op de bepalende rol van de luisteraar. Muziek bestaat niet zonder de luisteraar, zou je kunnen zeggen. Vanuit verschillende invalshoeken werd deze nieuwe opvatting in de cursusweek toegelicht en uitgediept. Sommige onderdelen of zijsprongen die me daarbij zijn opgevallen komen vast nog wel eens terug in een blogstukje.

Na deze cursus had ik niet de neiging om allerlei cd’s aan te schaffen, wat in voorgaande jaren vaak het geval was. Wel ben ik toen ik thuiskwam een filmpje op YouTube gaan bekijken waarvan we een fragment hadden gezien: Donald in rekenwonderland (Engelse versie: Donald in Mathmagic Land), waarin (onder meer) de klassieke opvatting van muziek als een kwestie van proporties wordt geïllustreerd.

Tot mijn grote verrassing zag ik in de ‘foyer’ van de ISVW bakken met sansevieria’s staan. Dat sloot mooi aan bij de serie ‘denkers achter de sansevieria’s’ waarmee ik de afgelopen maanden bezig ben geweest.