Een term waarvan ik de spelling steeds opnieuw moet opzoeken is ‘a cap(p)ella’. De betekenis is geen probleem: zingen zonder instrumentale begeleiding. Maar schrijf je het nou met één of met twee p’s’? Beide vormen kom ik regelmatig tegen. Volgens Wikipedia en Van Dale is het met één p, maar in het Italiaans, Frans, Duits en Engels zijn het er twee. Hoe komt dat?

Wikipedia geeft de volgende uitleg:  ‘De oorspronkelijke vorm van de term is alla cappella, Italiaans voor “op de wijze van de kapel” […] De term is later verkort tot a cappella, en is in deze vorm nog steeds gebruikelijk in de internationale, op het Italiaans gebaseerde muziekterminologie. De spelling met enkele p, zoals in het Nederlands, komt ook af en toe voor in oude Italiaanse bronnen; het is eveneens de Latijnse spelling.’

‘A capella’ is een manier van zingen, vernoemd naar de plaats waar dat werd gepraktiseerd. Die manier van zingen sloeg oorspronkelijk in de eerste plaats op de meestal gehanteerde maatsoort ‘alla breve’, waarin de halve noot de teleenheid is. De etymologiebank geeft nog meer informatie over die herkomst: ook de groep die in die ruimte zong ging ‘kapel’ heten. Zo blijkt de betekenis ‘groep monniken/geestelijken die de zang verzorgt in de kapel’ in het Latijn al in de 13^e en 14^e eeuw voor te komen.

In de 18^e en 19^e eeuw werd a capella ook nog wel gebruikt voor muziek waarbij zangers en instrumenten dezelfde noten spelen, met als tegenhanger begeleiding door een zelfstandige instrumentale partij: ‘kapelsgewijs, wanneer de vocale en instrumentale muziek zich tegelijk doen horen’. Pas in de 19^e eeuw kreeg de term een bredere definitie en werd hij gebruikt voor alle muziek met uitsluitend vocale bezetting, dus ook voor wereldlijke en meerstemmige muziek.

Op YouTube zijn a capella werken te vinden met verschillende  bezettingen, van kleine ensembles tot grotere koren, en in uiteenlopende genres, van ‘klassiek’ a capellawerk uit de renaissance, (bijvoorbeeld Voces 8 in Magnificat Primi Toni van Palestrina) tot close harmony/ barbershop (bijvoorbeeld Coney Island Washboard Roundalay door Main street en The New Fangled Four).

Een fraai staaltje van geluidseffecten die met a capella zang te bereiken zijn, laat het ensemble MayTree horen, dat onder meer computergeluiden nadoet.

De correcte Nederlandse spelling van a capella is dus met één p. Hopelijk kan ik dat nu eens onthouden.