Een lastige letter: op straat kom ik hem zelden los tegen, wel af en toe in samenstellingen en namen. In zijn rubriek Tekstsnijders’ in het blad Onze Taal noemde Ronald Snijders Q de grootste loser van het alfabet’: ‘Als je Q bent en je komt niet eens voor in het woord kukuleku, waar toch drie keer de gelegenheid toe is, dan is er kennelijk geen haan die er naar kraait.’

De losse Q als landcode voor voertuigen staat voor Qatar, maar de officiële ISO-code van dit bloederige (non)voetballandje is QA. In het Nederlandse telefoonalfabet heb je de keuze uit Quirinus en Quotiënt, in het internationaal veelgebruikte NAVO-alfabet moet je het doen met Quebec.

In de wiskunde staat Q voor de verzameling van alle rationale getallen. Dat zijn alle gehele getallen plus alle breuken. Alleen schrijf je die Q dan wel met een paar extra streepjes, net zoals de andere letters waarmee getallenverzamelingen worden aangeduid (N: natuurlijke getallen, Z: gehele getallen, Q: rationale getallen en R: reële getallen).

Bekende samenstellingen met Q zijn Q-koorts en Q-anon:

Q-koorts is een bacteriële infectieziekte die kan worden overgedragen van dieren op mensen, een zoönose; een term die inmiddels iedereen wel kent van corona. De Q-koorts is echter niet van mens op mens overdraagbaar. De Q is hier afkomstig van query, oftewel vraag, omdat de oorzaak aanvankelijk onbekend was.

Q-anon is een verzamelnaam voor allerlei extreemrechtse complottheorieën. Q is het pseudoniem dat daarvoor op verschillende internetfora gebruikt wordt. Hier staat een uitermate warrige uitleg uit de spirituele hoek, waar zo ongeveer al dat soort waanideeën bij elkaar gezet zijn. Een interessante constatering vond ik overigens dat de spelfouten in tweets (met name die van Donald Trump) eigenlijk codes zijn. Dat hersenspinsel was nieuw voor me.

In de James Bond-films is Q het personage dat de held voorziet van de nieuwste technische gadgets. Q is hier niet zijn naam, maar zijn functie. Hij is namelijk de quartermaster of kwartiermeester. Dat is slim bedacht, want dan kan de rol probleemloos worden vertolkt door verschillende acteurs.

En ten slotte had je vroeger de kinderserie Q&Q, die volkomen aan mij voorbij is gegaan; voor mensen die hier wel nostalgische gevoelens bij hebben is hier een link naar afleveringen van deze serie (en ook van andere series van vroeger, al werken ze helaas niet allemaal).