In deze coronatijd sturen allerlei tijdschriften, boekhandels en uitgeverijen lijstjes met boeken die ze aanbevelen om de tijd door te komen. Daar doe ik niets mee want ik heb nog genoeg ongelezen boeken liggen. Ter ontspanning ben ik de laatste tijd echter vooral de escapeliteratuur aan het herlezen uit mijn twee gangkasten. Aanvankelijk wilde ik het volledige oeuvre van Stephen King herlezen, maar na meer dan tien boeken ligt dat even stil; zijn werk beslaat meerdere boekenplanken.

Nu ben ik overgeschakeld op ‘ouderwetse’ sciencefiction. Na een paar boeken van Arthur C. Clarke: 2001 Een ruimte-odyssee (A Space Odyssey, op basis van het scenario voor de film van Stanley Kubrick uit 1969), gevolgd door de odyssees van 2010, 2061 en 3001, ben ik nu bezig met de boeken van Isaac Asimov, bekend van zijn vele robotverhalen.

Aanleiding om hier weer aan te beginnen was mijn herinnering aan twee boeken, De stalen holen (The caves of steel) en De blote zon (The naked sun). Dat zijn in wezen detectiveverhalen die in de toekomst spelen, beide geschreven in de jaren vijftig. Sommige aspecten van een lockdown deden me namelijk aan omstandigheden in deze boeken denken. In De stalen holen leeft de hele mensheid onder de grond in grote steden zonder ooit in de buitenlucht te komen en in De blote zon wonen er mensen op gekoloniseerde planeten met robots en ontmoeten ze andere mensen vrijwel nooit in het echt, alleen via geavanceerde hologramverbindingen. Wij zijn met onze zoomsessies gelukkig nog lang niet zover. De kolonisten zijn doodsbang om met aardlingen in contact te komen vanwege het infectiegevaar.

En nu ben ik begonnen aan Asimovs Foundationserie. Dat was aanvankelijk een trilogie, geschreven in 1951-1953, die uiteindelijk in de jaren tachtig is uitgedijd tot zeven werken, waarin uiteindelijk de lijn uit de robotboeken en de Foundation-boeken samenkomen.

Een paar dingen vielen me op in de oudere boeken, die ik als tiener heb verslonden. Zo wordt er achteloos veel gerookt: de ‘vooruitgang’ zit na enkele millennia in het gebruik van asbakken. De peuken worden met een of andere opvolger ervan in een flits verpulverd. Verder werken de ruimteschepen en galactische economieën voornamelijk op kernenergie, en zijn vrouwen in de verhalen nagenoeg afwezig.

Het laatste dat me na zo’n vijftig jaar opviel was hoe klein de letters zijn. Bovendien is het papier vergeeld, wat het contrast er niet beter op maakt. Dat maakt het extra geschikt als lectuur voor het slapen gaan.

Op deze collage is het portret van de man met bakkebaarden in het trappenhuis een foto van Asimov.