Het woord kabaal ken ik uiteraard als synoniem van klereherrie, lawaai. Vandaar dat ik even vreemd opkeek toen ik in een column van Ewald Engelen in De Groene Amsterdammer de volgende zinsnede tegenkwam: ‘… moet het bestuur van het land in handen zijn van een klein kabaal van technocraten of juist van het volk zelf.’

De betekenis die in het citaat wordt bedoeld blijkt in Van Dale zelfs de eerste definitie!

Over de herkomst van het woord zegt de etymologiebank.nl dat het is ontleend aan het Franse cabale, dat betekenissen heeft als ‘doctrine, traditionele overlevering’, ‘geheim complot’ en ‘groep intriganten’. Dat Franse woord komt dan weer voort uit het Hebreeuwse qabbālā, ‘geheime mystieke leer’, oftewel de kabbala. In een eerder blogstukje, over het boek De slinger van Foucault, is de kabbala is al eens langsgekomen en in Wikipedia staat er een uitgebreid artikel over.

De bekendere betekenis van kabaal, ‘lawaai, drukte, rumoer’, is er niet in het Frans en moet dus pas naderhand in het Nederlands zijn ontstaan. Hoe die betekenisovergang naar lawaai precies tot stand is gekomen is volgens de etymologiebank niet duidelijk. Misschien is het gebeurd onder invloed van het Middelnederlandse woord caboel: rumoer, twist. Maar dat is dus niet zeker.

Als een voorbeeld van de betekenis ‘geheime verbintenis, intrige’ wordt bij kabaal vaak verwezen naar een aantal raadslieden van Charles II van Engeland, Schotland en Ierland die deze koning van 1667 tot 1674 adviseerden over buitenlandse zaken. Omdat de beginletters van hun namen het woord ‘cabal’ vormden – Clifford, Arlington, Buckingham, Ashley, Lauderdale – werd die groep ook wel het cabal ministry oftewel ‘kabaal-ministerie’ genoemd.  Dit ‘ministerie’ was berucht doordat het de macht van het parlement ondermijnde, maar aan de andere kant was het in dit geval een georganiseerde groep in de regering en niet een enkele favoriet des konings die de macht in handen had. Dat werd in sommige kringen dan weer gezien als een bedreiging voor het koninklijk gezag.