In de NRC van 6 december 2019 was me een kop opgevallen: ‘Sinterfabriek van Tata Steel stoot te veel lood uit’. Dat kwam niet zozeer door de inhoud van het artikel, maar door het woord ‘sinter’. Dat leek me een spelfout: moest dat niet ‘sintel’ zijn? De Hoogovens had vroeger een sintelfabriek en we liepen hard op een sintelbaan. Zo heette ook het blad van de atletiekvereniging Suomi waarvan ik lid ben geweest.

Voor alle zekerheid heb ik het toch eens opgezocht. Beide varianten blijken in Van Dale te staan en zo op het oog is ‘sintel’ de voorkeursterm.

Bij Tata gaat het om de betekenis ‘metaalslak’, ook wel hoogovenslak genoemd, een bijproduct tijdens de productie van ruwijzer. Slak drijft op het vloeibare ijzer en als je dat spul eruit haalt en heel snel afkoelt met veel water krijg je sintels in de vorm van korrels waarmee je hoogovencement kunt maken, een bestanddeel van hoogwaardig beton.

In een nieuwsbrief van Tata Steel uit december 2019, die nader ingaat op de maatregelen tegen die te hoge uitstoot, is echter inderdaad sprake van een sinterfabriek, sinterkoelers en sinterfilters, allemaal met een ‘r’ dus: ‘Sinter is een halffabricaat’ en ‘De sinterkoeler zorgt ervoor dat de sinters die onder zeer hoge temperaturen gemaakt worden in de sinterfabriek kunnen afkoelen.’ Het is de NRC dus niet kwalijk te nemen dat ze die term hebben overgenomen.

Op internet vond ik ook nog de varianten ‘sinder’, ‘sindel’ en, op een site met Vergeten Woorden, ‘zinder’:

Het lijkt erop dat ‘sintel’ aan het Duits ontleend is in de tijd dat het ook in die taal ‘Sintel’ heette, terwijl het daar inmiddels Sinter is geworden. De etymologiebank zegt: ‘De huidige vorm sintel is ontleend aan Middelhoogduits sintel. De inheemse vormen sinder en sindel zijn na de Vroegnieuwnederlandse periode in onbruik geraakt.’
Kennelijk was ook de sinter met een ‘r’ in onbruik geraakt en is die nu weer terug van weggeweest.