Omdat ik in de Palamedesstraat woon, wilde ik wel eens weten wie Palamedes was. Aanvankelijk dacht ik namelijk dat het iemand uit de Griekse Oudheid was, maar in deze wijk zijn alle straten naar schilders genoemd en dan is zo’n Griekse held wat misplaatst. Bij Van Mierevelt, Rembrandt, Vermeer en Fabritius had ik wel een plaatje van hun werk in mijn hoofd, maar Palamedes zei me niets.

Mijn eerste vermoeden klopte wel, want in Wikipedia kreeg ik voor Palamedes een keuzelijstje te zien, waarop hij genoemd wordt als een van de mythologische figuren. Op het lijstje stond alleen geen schilder.

Hoe dat kwam vond ik door te zoeken met ‘Palamedes’ en ‘schilder’ als zoekopdracht: de beste man heette ‘Palamedesz’, oftewel zoon van Palamedes. Die oorspronkelijke Palamedes, met de ‘achternaam’ Stevens of Stevaerts, schilderde niet, maar zijn nazaten wel. Uiteindelijk vond ik er vier, Anthonie Palamedesz en maar liefst drie met de voornaam Palamedes: de broer van Anthonie (Palamedes I), de zoon van Antonie (Palamedes II) en de zoon van Palamedes I (Palamedes III). En die stonden allemaal als kunstschilder vermeld. Inmiddels was Palamedesz kennelijk een ‘gewone’ achternaam geworden. Al zoekende kwam ik op de site Verhalenwiki, waar de familie wordt beschreven.

Anthonie Palamedesz schilderde portretten en genrestukken. Hij was een leerling van Van Mierevelt. Van hem hangt er een schilderij in het trappenhuis van het Mauritshuis: ‘Musicerend en dinerend gezelschap’.

Zijn jongere broer, Palamedes Palamedesz. I, schilderde voornamelijk ruiterstukken, veldslagen en landschappen.

Palamedes Palamedesz. II, de zoon van Anthonie, was decoratieschilder van interieurs en zijn twee schilderijen worden inmiddels toegeschreven aan zijn neef, Palamedes Palamedesz. III, de zoon van Palamedes I. Dus II telt eigenlijk niet mee als kunstschilder. Zie voor een uitgebreid verhaal over de familie en de ontdekking van nummer III een boeiend artikel in de Delftse Post (december 2018) en het bericht op nu.nl (oktober 2018).

Naar wie van hen is de Palamedesstraat genoemd? De site met straatnamen van Delft gaf hierover uitsluitsel: ‘Deze straat is genoemd naar de twee schilderende zoons van Palamedes Stevaerts, een Vlaamse edelsteen-kunstenaar, die eind 16de eeuw te Delft was komen wonen.’ Dus naar Anthonie en Palamedes I. Alleen zou het eigenlijk Palamedeszstraat moeten zijn.

Op de mythologische Palamedes, op wie een toneelstuk van Vondel is gebaseerd, kom ik nog wel eens terug.