Soms kom je in de krant of een tijdschrift een woord tegen dat je helemaal niet kent, terwijl je als je de betekenis leest wel meteen weet om welk verschijnsel het gaat. Dat had ik deze week met het woord ‘pareidolie’ op de achterpagina van de NRC.

Astrid van Rooij schrijft daar in haar bespreking van het boek ‘Eh…’ van Paul Faassen: ‘Een vogel van illustrator Paul Faassen werkt als een pareidolie.’ De vogeltekenaar Paul Faassen heeft in dit boek namelijk prachtige, kleurrijke vogels gemaakt op basis van een paar verfvlekken. Van Rooij schreef dat dit vergelijkbaar is met het ontdekken van je lievelingsdier in wolken en dat maakte de betekenis van het woord meteen duidelijk. Iedereen zal waarschijnlijk wel eens iets in een wolk menen te herkennen. Ik had me alleen nooit gerealiseerd dat ik hier geen woord voor had.

‘Pareidolie’ staat niet in mijn Van Dale, maar wel in Wikipedia, als ‘een psychisch verschijnsel, een vorm van illusie waarbij iemand een zodanige interpretatie van onduidelijke of willekeurige waarnemingen heeft, dat hij hierin herkenbare dingen meent waar te nemen. De naam is afkomstig van het Griekse para (naast) en eidolon (beeld).’ Als voorbeeld wordt behalve ‘het zien van gezichten of dieren in de wolken’ het zien van Manneke Pis in de afbeelding op een pakje Camelsigaretten genoemd.

Op de computer staan mijn eigen foto’s van dingen waarin een gezicht te herkennen is onder de noemer ‘curiosa’. De foto bovenaan dit stuk is een kussen op de bank bij Anita en hieronder zie je een putdeksel op straat, de bodem van een pannetje waarin ik twee eieren heb laten droog koken (per ongeluk!) en een wc-rol-ophangerbevestiging.

Voortaan zou ik dergelijke foto’s in de rubriek ‘pareidolie’ kunnen onderbrengen. Toch denk ik niet dat dit gaat werken, want elke keer lees ik het niet als pa-rei-do-lie maar als pa-reid-olie, in het rijtje zonnebloemolie, olijfolie en visolie.