Soms staat er in een tekst iets wat je wel leest, maar waarvan de betekenis niet tot je doordringt. Als je daar dan naderhand op gewezen wordt, ben je stomverbaasd dat je dat nooit hebt gemerkt en er dus kennelijk steeds overheen hebt gelezen. Dat overkwam me onlangs ook weer.

Komend voorjaar gaan we met ons koor Cantarella de Johannes Passion van Bach uitvoeren. Daarom las ik eindelijk de achtergrondtekst in het cd-boekje eens, want het is prettig om wat je zingt een beetje te kunnen plaatsen. Zo kwam ik allerlei interessante dingen te weten over de geschiedenis en de opbouw van het werk. Een van die dingen was de reden dat dit oratorium, zoals de meeste oratoria van kerkcomponisten, twee delen heeft, die bovendien niet even lang zijn. Nu was dat me al eerder opgevallen, want ook in de Matthäus Passion is het eerste deel veel korter dan het tweede. Elders had ik gelezen dat de ongelijke lengte te maken heeft met de kruisvorm: het eerste deel is de dwarsbalk en het tweede deel de staander. Mooi bedacht, vond ik, al is het wel lastig als je in een concert een pauze wilt houden.

De verklaring waarom het nu juist twee delen zijn, stond in die tekst over de Johannes Passion: de passie moest in de kerkdienst worden ingepast. Het eerste deel kwam voor de preek en het tweede deel erna. Een leuk achtergrondweetje, leek me, en dat schreef ik ook in Parlando, ons verenigingsblad. Maar toen viel mijn oog tijdens een repetitie op de inhoudsopgave in de partituur. Daar had ik natuurlijk al vaker iets in opgezocht, maar nu pas zag ik wat er tussen de koralen 20 en 21 stond.

“Nach der Predigt” oftewel “na de preek”! Het stond niet alleen in de inhoudsopgave, maar werd in de partituur voor koraal 21 ook nog eens herhaald.

Al die tijd had ik het dus kunnen weten.

Achteraf heb ik naar een verklaring gezocht. Ik denk dat ik die term interpreteerde als “zoals in de bijbel wordt gepredikt” en er verder geen seconde langer over heb nagedacht.

Je zou het een onbewuste vertaalfout kunnen noemen.