In Papyrus, het verenigingsblad van de Vrienden van de Botanische Tuin, kwam ik het woord ‘verslempt’ tegen: ‘Het regenwater kan op en naast de paden slecht wegzakken, deels door een verslempte kleibodemstructuur, deels omdat de waterstand een paar jaar geleden door het Hoogheemraadschap Delfland is verhoogd.’^* Het woord ‘slempen’ kende ik, dat was zoiets als heel veel drinken. Verslempt zou dus wel iets van erg nat, doordrenkt zijn, gokte ik. Maar zodra je erover na gaat denken, slaat de twijfel toe. Dus zocht ik het even op.

De eerste betekenis van ‘slempen’ is in Van Dale inderdaad ‘brassen, smullen, overdadig eten en/of drinken’. Slempen blijkt daarnaast een tweede definitie te hebben:

De tweede beschrijving van die definitie leek me wel passen bij de verslempte bodemstructuur van de paden in de Botanische Tuin. Bij het werkwoord ‘verslempen’ staat alleen: ‘met slempen verdoen, verbrassen’, maar ‘verslemping’ heeft in het woordenboek een eigen lemma:

Dat leek bruikbaar, maar was wat vaag, en bij verder zoeken kwam ik terecht op de site van een bodemacademie. De uitleg die daar van verslemping wordt gegeven deed me aan Marten Toonder denken. Zo verstoppen ‘de fijnere lutum- en siltdeeltjes bij verslemping de poriën in de bodem’. Lutum is klei: gronddeeltjes met een korrelgrootte tot 0,0002 mm. En silt is leem, deeltjes met een omvang tussen de 0,002 en 0,05 mm. Die zijn te klein om met het blote oog te zien. Voor de volledigheid: deeltjes tussen de 0,5 en 2 mm. heten zand en zijn met het blote oog goed te zien. Bij deeltjes groter dan 2 mm. is er sprake van grind en stenen. De poriën zijn de ruimtes tussen de korrels. Als die verstopt raken kan het water dus niet weg. Dus dat ‘doordrenkt’ van mijn eerste ingeving klopt wel zo ongeveer.

Nu ik toch in de buurt was keek ik ook even naar het zelfstandige naamwoord ‘slemp’. Dat blijkt maar liefst drie verschillende betekenissen te hebben. Bij de eerste, ‘smulpartij, brasserij, enigszins overdadige traktatie’, staat de mij onbekende uitdrukking ‘op de slemp lopen’, als een synoniem voor klaplopen. De tweede betekenis is ‘slijmerige klei die bij het drogen en korst vormt’, de betekenis die bij verslempen een rol speelt. De derde betekenis vond ik intrigerend:

Inderdaad staat slemp bij de synoniemen voor koffie: ‘leut, pleur, slemp, slobber, troost’. Die gekruide melkdrank lijkt me niet  te hachelen, maar voor de liefhebber staat hier een recept.

*  Papyrus, 2020-1 voorjaar, Tuinnieuws p.12.