Ik interesseer me zijdelings best wel voor op taal gebaseerde vormen van kunstmatige intelligentie zoals ChatGPT. Dat is niet zozeer omdat ik er zelf mee aan de slag wil gaan, maar omdat ik wil weten wat voor het beroep van mensen die met teksten werken, zoals schrijvers en vertalers, de mogelijke gevolgen zijn van de algoritmes die worden losgelaten op gigantische, al dan niet bij elkaar gestolen hoeveelheden tekst. Ooit komt het er misschien van dat ook ik een paar vragen op zo’n programma loslaat waarna er een gaaf blogstukje of amusant kort verhaal uit komt rollen. Maar voorlopig vind ik het veel te leuk om zelf iets te schrijven. Dan maar wat minder gaaf.

En nu is Algemene kunstmatige intelligentie oftewel AGI of Artificial General Intelligence plotseling een hype. Deze moet veel breder inzetbaar zijn dan de inmiddels gangbare taalhulpjes. De Groene haalde in een artikel over AGI^* een definitie ervan aan die Steve Wozniak, medeoprichter van Apple, had gegeven. Volgens hem moet een AGI in het huis van een vreemde een kop koffie kunnen zetten, ongeacht wat voor soort koffiezetapparaat die persoon heeft.

Ik realiseerde me meteen dat mijn natuurlijke algemene intelligentie in dat geval schromelijk tekortschiet. Zelfs voor het koffieapparaat in De Bieslandhof moet ik heel goed nadenken over de juiste stappen, laat staan dat ik met Senseo’s en dergelijke apparaten uit de voeten kan. Ik gebruik oploskoffie en met mijn nieuwe waterkoker kan ik gelukkig aardig overweg.

Zoiets is voor een AGI waarschijnlijk inderdaad geen probleem. Die lost het razendsnel op dankzij enorme databases vol nuttige gebruiksaanwijzingen, maar ik vraag me af waarom hij/zij/die een kop koffie zou willen zetten. Volgens mij zal het een AGI die aan de definitie van Wozniak voldoet niet zozeer ontbreken aan kennis om koffie te zetten, maar aan de motivatie om dat te doen en, sterker nog, om uit zichzelf op het idee te komen dat te doen.

De verschillen tussen gewone en kunstmatige algemene intelligentie roepen bij mij dan ook allerlei interessante, al dan niet filosofische vragen op, waar ik me toch eens wat meer in zou moeten verdiepen. Zo verbaasde ik me bij het zoeken naar plaatjes van AGI over de vele treffers waarop deze de gestalte aanneemt van een robotvrouw met een Barbiefiguur.

* De Groene, 30 januari 2025, p.46, Colin van Heezik, ‘AI? Nee AGI’, p.46

Op 13 februari ben ik met mijn creaclubje op excursie geweest naar de Broodfabriek in Rijswijk. In die immense hallen (waar ik ook ooit een coronaprik heb gehaald) waren de jaarlijkse patchwork en quiltdagen. Dit evenement bestaat globaal uit drie onderdelen. Het middelpunt is een beurs met kramen waar je allerlei materialen kunt kopen die je bij patchwork en quilten kunt gebruiken. Achter de markt was een tentoonstellingsruimte met werk van individuele textielkunstenaars. En in een afzonderlijke hal toonde het Quiltersgilde resultaten van internationale projecten waaraan hun leden hadden deelgenomen.

Indrukwekkend vond ik daar het resultaat van een project ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan van het Zwitserse Quiltersgilde. In heel Europa hadden vergelijkbare verenigingen daarvoor bobbins gemaakt: klossen waaraan een sliert hing van 35 miniquilts van 10×10 cm. Hier waren maar liefst 396 bobbins opgehangen, oftewel 13.860 quiltjes! Aan de zijmuren van deze hal waren door het gilde twee tentoonstellingen ingericht met resultaten van ‘uitdagingen’ (challenges) met de titels Imagine a bird en Connected in Red.

De grote hal stond vol kraampjes met héél veel lapjes. De meeste lagen strak gesorteerd op kleur, maar hier en daar was er een hoek ingeruimd met restlapjes tegen een schappelijke prijs. Ik had me voorgenomen niets te kopen, want ik heb mijn oogst van vorig jaar nog niet verwerkt, maar de hebberigheid sloeg ongenadig toe.

De grote tentoonstelling achter de lapjesmarkt was in wezen een groot aantal exposities van uiteenlopende quilters. Zij hadden vaak prachtige wandkleden gemaakt. De moed zinkt je in de schoenen bij de gedachte zelf zoiets te willen maken. Maar er hingen ook inspirerende werken waarvan de methode me het uitproberen waard lijkt. De verwerking van oude spijkerbroeken bijvoorbeeld, of van zomaar wat restjes.

Thuis heb ik daarom meteen wat spullen bij elkaar gezocht om zelf ook weer eens met lapjes aan de slag te gaan. De klossen met 10×10-quiltjes spraken me erg aan, maar voorlopig kies ik voor een iets groter formaat, 16×16, want daarvan had ik er nog een paar liggen. Misschien lukt het om daar voor de P&Q-dagen van 12-14 februari 2026 iets moois van te maken.

In de wetenschapsbijlage van de NRC van 8 februari kwam ik het mij onbekende woord ‘murene’ tegen. Het stond in een artikel^* over de hadesslangmurene, die onlangs bij toeval werd ontdekt en wat geen slang is maar een vis. Deze nieuwe murenesoort is een modderkruiper en werd vernoemd naar Hades, de Griekse god van de onderwereld. Van Dale geeft ‘moeraal’ als betekenis van murene.

In Wikipedia staat een uitgebreide beschrijving van murenen. Deze familie straalvinnige vissen uit de orde van palingachtigen telt meer dan tweehonderd soorten, verdeeld over vijftien geslachten. Sommige soorten kunnen wel twee meter lang worden en als ik op het verhaal in Wikipedia af kan gaan zijn het best enge beesten: ‘Zij hebben brede kaken en een vooruitstekende snuit. Zij bezitten grote scherpe tanden waarmee zij hun prooi in stukken scheuren alvorens deze te verorberen. Achter in hun keel hebben zij nog een stel faryngale kaken die naar voren komen om de prooi te verorberen.’ Dat zijn geen echte kaken, maar aangepaste kieuwbogen waarmee ze hun prooi in bedwang houden.

Murenen zijn inderdaad soms gevaarlijk voor mensen, met name voor duikers, die ze soms ernstig verwonden. Die reputatie van agressieve roofvis is niet terecht, want de meeste aanvallen zijn al dan niet doelbewust uitgelokt doordat mensen bijvoorbeeld hun hand in de schuilplaats steken. En sommigen voeren de murenen met de hand dode vis, als toeristische attractie. Deze vissen kunnen echter erg slecht zien en vertrouwen op hun reuk, waardoor ze slecht onderscheid kunnen maken tussen de vis en nog naar vis ruikende vingers. En als je ze eet krijg je van sommige soorten voedselvergiftiging.

De hadesslangmurene staat (nog) niet in de lijst met murenensoorten in Wikipedia. Wel zijn er op internet verschillende (Engelstalige) artikelen te vinden die ingaan op de toevallige ontdekking ervan, bijvoorbeeld op EarthSky.org en SciTechDaily. Op de plaatjes ziet hij er betrekkelijk ongevaarlijk uit, maar ook niet erg appetijtelijk.

* Lichtmijder, Sander Voormolen, NRC 8 februari 2025, W16

Sinds 2018 wijd ik elk jaar een blogstukje aan het teken van de Chinese dierenriem voor dat jaar. Ik begon daarmee toen ik nog lid was van een Tai Chi vereniging, waar het Chinese nieuwjaar gevierd werd. Inmiddels doe ik niet meer aan Tai Chi, op een paar verdwaalde dagelijkse oefeningen na, maar ik ga door met zo’n jaarlijks stukje tot alle twaalf de tekens aan de beurt zijn geweest.

Op 29 januari 2025, de eerste dag van de tweede nieuwe maan na de winterzonnewende, is het Jaar van de Slang begonnen, dat duurt tot en met 16 februari 2026, wanneer het Jaar van het Paard aanbreekt. De slang heeft in het westen een slechte reputatie, maar in de Chinese astrologie staat hij symbool voor wijsheid, intuïtie, charme en introspectie. Volgens de Margriet kun je dit slangenjaar zien als ‘het uitgelezen moment voor je persoonlijke ontwikkeling en groei. Wees wel geduldig en lief voor jezelf, want het proces van persoonlijke groei heeft nu eenmaal tijd nodig.’ Hierbij geeft ze het mooie beeld: ‘Zie het net zoals de huid die de Slang loslaat: dit jaar is een ideaal moment om je oude gewoonten en overtuigingen die je niet langer dienen los te laten.’

(vervellende slang)

Meer specifiek is 2025 is het jaar van de Houten Slang. Naast de wijsheid, voorzichtigheid en het mysterie van de Slang voegt het element Hout in de Chinese astrologie de energie toe van groei, creativiteit en stabiliteit. De combinatie van deze invloeden luidt een jaar in van persoonlijke groei, doordachte planning en langetermijndoelen.

Ik ben zelf een waterslang, omdat ik geboren ben in 1953. Volgens Malaysiasite.nl zijn waterslangen ‘optimistisch en esthetisch. Ze overwegen elk detail voordat ze handelen. Ze zijn ook moedig, maar deze ondernemersgeest wordt niet altijd getoond. Als ze hun overdreven hoge zelfvertrouwen kunnen verlagen, zullen ze een soepele weg naar succes hebben.’ Je kunt het slechter treffen, lijkt me, al heb ik over die ondernemersgeest zo mijn twijfel.

Op die site staat ook een handzaam plaatje met de kenmerken van Slangen.

Voor Slangen luidt het advies in het slangenjaar 2025: wees moedig en profiteer van alle kansen die op je pad komen. En de horoscoop voorspelt: persoonlijke relaties zullen bloeien, vooral als u uw gevoelens deelt.

Het gaat vast een goed jaar worden.

Zoals ik in mijn Terugblik op 2024 schreef heb ik in de kerstvakantie meegedaan aan een Write-along van Prompt! met het thema De Reünie’. Daarvoor schreef ik aan de hand van de twaalf opdrachten een verhaal dat ik voor het gemak ook maar ‘De Reünie’ heb genoemd. Inmiddels heb ik het een beetje bijgeschaafd en mag het de wereld in, net zoals de vorige verhalen die ik bij een Write-along heb geschreven. Het resultaat staat in de pdf. Het zou leuk zijn jullie het lezen en misschien wat feedback geven.

[pdf – 3076 woorden – 5 bladzijden]

Voor de zomer van 2025 is alweer een nieuwe Write-along aangekondigd, nummer 8, met het thema ‘Onder de radar’. Hieraan ga ik natuurlijk ook weer meedoen. Zo schrijf ik gaandeweg een heel oeuvre bij elkaar.

Ik heb me ook ingeschreven voor een nieuw initiatief van Prompt!, namelijk Prompt! Enter. Dan doorloop ik drie keer per jaar een kort traject met telkens drie schrijfopdrachten rond een bepaald thema uit een van de zes categorieën: autobiografisch, fantasie, kijk en luister, moeten en (niet) mogen, poëzie en stijl. De aftrap hiervan is in februari. Wie weet levert dat materiaal op dat ik in een blog kan gebruiken.

Dit blogstukje sluit ik af met twee ultrakorte verhaaltjes die ik afgelopen november voor Het Schrijfkwintet heb geschreven.

Sebas

Vanmorgen zat er een spin op de wc. Hij kroop omhoog langs de deurpost. Een fascinerend gezicht. Gelukkig ben ik niet bang voor spinnen.

‘Hallo Sebastiaan,’ zei ik toen hij tot ooghoogte was gekomen. Ik pakte hem met een wc-papiertje op en spoelde hem samen met mijn plasje door. Het zijn niet alleen stoffer en blik waarvoor een spin moet oppassen.

Dierenliefde

‘Daar zouden ze wat aan moeten doen!’ Verontwaardigd keek Nelie op van de krant en nam een slok koffie.

‘Wist je dat? Ze trainen in het leger dolfijnen, in Rusland en Amerika, allebei. Die arme dieren moeten mijnen opruimen of ergens neerleggen. Dat is toch gemeen en zielig!’

Achteloos verpletterde ze met haar duim de mier die ondanks de koperen stuiver in de vensterbank de ontbijttafel had bereikt.

Hopelijk zijn jullie allemaal veilig en gezond aan het nieuwe jaar begonnen. Het is mij gelukt om na twaalven ’s nachts ongedeerd thuis te komen, hoewel er onderweg op straat nog flink wat vuurwerk werd weg geknald. Vorige week werd bij een oud-en-nieuw-sessie gevraagd om op te schrijven wat je in 2024 achter wilt laten en wat je mee zou willen nemen naar 2025. Alle briefjes met achterblijvers in 2024 zitten nu in een afgesloten glazen pot. Ik had op mijn briefje valangst en faalangst opgeschreven, maar daar zou ik inmiddels vuurwerkangst aan toevoegen. Voor 2024 is dat te laat, maar misschien weet ik het in december 2025 nog.

Mijn traditionele nieuwjaarsknutsel kostte dit jaar meer tijd dan vorige keer. Het is steeds moeilijker om iets nieuws te bedenken, dus werd het uiteindelijk een betrekkelijk eenvoudige variatie op een eerder gebruikt ontwerp.

Gelukkig was de nieuwe kalender op tijd klaar. Deze aflevering is gewijd aan de Malle Eppies. Van een aantal Eppies heb ik een fotoshoot gemaakt. Zo zit de Eppie van januari binnen op een stoel en die van mei in een bloembak op mijn balkon.

Andere maanden moeten het doen met bewerkte foto’s, waarvoor ik als achtergrond voornamelijk delen van mijn Eppiewandkleden heb gebruikt. Voorbeelden van deze fotocollages zijn september en november.

Het merendeel van die kleden is nog in wording en sommige kunnen mogelijk uitgroeien tot een deken. Een van mijn goede voornemens is om daaraan verder te werken totdat ze af zijn, en ook aan allerlei andere werkjes die nog liggen te wachten op voltooiing.

Een ander voornemen is natuurlijk  om gestaag door te gaan met het schrijven van stukjes voor dit blog. Met dit 388^ste blogstukje is de aftrap van het nieuwe blogjaar een feit. Ik wens jullie allemaal een goed 2025, met veel plezier (en gezondheid, geluk, etcetera, etcetera).