Onlangs was ik in het Haagse Kunstmuseum bij de tentoonstelling Nachtdieren met werk van  Dirk Braeckman en Léon Spilliaert (nog te zien tot en met 12 januari 2025). Veel werken van Spilliaert hebben volgens het toelichtende kaartje de titel ‘Marine’, met ‘Seascape’ als de Engelse vertaling daarvan. Aanvankelijk dacht ik: het is een Belgische schilder, dus dat zal wel de oorspronkelijke Franse titel zijn. Dat was niet zo.

Bij ‘marine’ als Nederlands woord denk ik gewoonlijk aan het legeronderdeel in Den Helder, met matrozen en zo, of, zoals Van Dale het noemt: ‘het krijgswezen ter zee’. Dat kan ik bovendien nooit los zien van ‘Zorreg dat je erbij komt’, het lied Bij de Marine van Dorus (Tom Manders) uit 1959 dat ik als kind al mee kon zingen:  ‘Het is gezond voor je lijf en je leden, bij de marine is er niemand ontevreden.’ (Volledige tekst op de site songteksten.)

Later leerde ik dat marine als bijvoeglijk naamwoord de afkorting is van marineblauw, een heel donkere variant van de kleur blauw. Deze tint, met kleurcode RAL 5002, wordt geassocieerd met zeevaart en is over de hele wereld te zien op civiele en militaire marine-uniformen.

Maar als zelfstandig naamwoord blijkt marine ook in de schilderkunst te bestaan en het is dan een zeestuk of zeegezicht. Dat was de betekenis in de titel van de werken van Spilliaert.

De afbeeldingen deden me denken aan een oude serie van mijzelf, die ik ‘zeezichten’ had genoemd. In dat project heb ik tientallen afbeeldingen op ansichtkaartformaat gemaakt, allemaal op basis van drie horizontale stroken: een strook zand, een strook zee en een strook lucht. Die stroken heb ik met allerlei technieken en materialen uitgewerkt, van verfsoorten, krijtjes en kleurpotloden tot handwerktechnieken en verschillende borduursteken, wat onder meer resulteerde in mijn kalender van 2019. Nu ontdekte ik echter dat de term ‘zeezicht’ een beetje ongelukkig was gekozen, want dat is volgens Van Dale een ‘gezicht op zee (vooral in namen van huizen en van cafés e.d.)’ Achteraf had ik mijn werkjes misschien zeegezichten of marines moeten noemen, maar eigenlijk vind ik seascape nog mooier.