Op het ‘open podium’ van een feest van mijn zangkoor Cantarella heb ik een paar liedjes gezongen, waaronder het ‘Lied des Marmottenbube’, ook wel bekend onder de eerste regel ‘Ich komme schon durch manche Land’. Ludwig van Beethoven (1770-1827) schreef dit op een tekst van Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832). Goethe kreeg inspiratie voor dat lied toen hij zag hoe gevluchte kinderen uit het door Frankrijk geannexeerde Savoye op jaarmarkten of in herbergen geld bij elkaar bedelden door hun marmot kunstjes te laten vertonen.

Van een marmot weten we dankzij het roemruchte televisieprogramma Wie wil er mijn marmotje zien van Han Rensenbrink uit de jaren vijftig: ‘Hij kan dansen, hij kan springen, hij kan mooie liedjes zingen’. In dat programma ging het overigens volgens mij niet om een marmot, maar om een cavia. De alpenmarmot, de soort waarmee in de historische regio Savoye geld werd verdiend door ze tentoon te stellen, is in ieder geval een stuk groter dan het beestje op de televisie. De alpenmarmot kan een halve meter lang worden. Hij is ook befaamd om zijn winterslaap; hier komt de uitspraak ‘slapen als een marmot’ vandaan.

Goethe was dus geraakt door het lot van die kinderen en in 1778 nam hij in zijn theaterstuk Das Jahrmarktsfest zu Plundersweilern een scene op waarin een boerenjongen, die hij toepasselijk Marmotte noemt, de tekst voordroeg waarop Beethoven in 1805 de bekende melodie componeerde (Opus 52 nr 7). De omstanders belonen de jongen met wat kleingeld.

De tekst heeft vier coupletten, elk gevolgd door een refrein met een aantal herhalingen van ‘avec que la Marmotte’. Ik heb alleen het eerste en laatste couplet gezongen, vrij vertaald: ‘Met de marmot heb ik al menig land bezocht en altijd vond ik iets te eten… Laat mij nu niet zomaar gaan, beste mensen, want jongens eten en drinken graag.’

[foto Netty Zeegers]

Op YouTube staan uitvoeringen in verschillende tempi en met verschillende bezettingen: van ‘gewoon’ solozang met piano door gerenommeerde zangers als Ian Bostridge (piano: Antonio Pappano) en Dietrich Fischer-Dieskau (piano: Hertha Klust) tot een onbegeleid duet Susanne Polzer und Christina Fischer en een kinderkoor: Nieuw Amsterdams Kinderkoor.